59

Vetkontrolli i gjirit

by with No Comment Gjinekologji

 

Vetë ekzaminimi i gjirit është një proçedurë shumë e rëndësishme që ndihmon në zbulimin dhe diagnostikimin e hershëm të kancerit të gjirit.  Sipas të dhënave të marra nga Breastcancer.org, vetë kontrolli i kombinuar me metoda të tjera screening rrit shancet e zbulimit të hershëm.

 

Vetë-ekzaminimi është një proçedurë e lehtë, pa kosto që mund ta bëni në mënyrë të vazhdueshme, në çdo moshë.

 

Si të kryeni vetë-ekzaminimin ne pesë hapa:

Hapi i parë: Filloni duke parë veten tuaj në pasqyrë  me shpatullat drejt dhe krahët e vendosura në mes.

Duhet të shikoni:

  • nëse gjinjtë janë në formën, ngjyrën dhe madhësinë e zakonshme
  • nëse shihni ndonjë ënjtje jo të zakonshme

 

Duhet të kontaktoni me doktorin tuaj nëse:

  • shikoni një rrudhosje apo mbledhje të lëkurës në një vend të caktuar
  • njëra nga thithkat ka ndryshuar pozicion ose është futur brenda në vend që të jetë e dalë jashtë si në normalitet
  • skuqje, kruarje, acarim apo enjtje e njërit prej gjinjve

 

Hapi i dytë: Ngrijini krahët lart dhe shihni për të njëjtat ndryshime

 

Hapi i tretë: Ndërkohë që jeni përballë pasqyrës, shikoni nëse ka rrjedhje fluidesh nga njëra apo të dyja thithkat- mund të jetë e ujshme, qumësht, me ngjyrë të verdhë apo gjak.

 

Hapi i katërt: Duhet të prekni gjinjtë ndërkohë që qëndroni shtrirë, duke përdorur dorën e djathtë për të ndjerë gjirin e majtë dhe anasjelltas.  Përdorni një prekje të qëndrueshme me majat e gishtërinjve duke i mbajtur gishtërinjtë e shtrirë dhe pranë njëri-tjetrit.  Aplikoni lëvizje rrethore dhe përfshini në këtë lëvizje të gjithë gjirin nga lart poshtë dhe nga njëra anë në tjetrën- nga klavikula deri në fillim të abdomenit dhe nga aksila (sqetulla) deri në mesin e kraharorit.

Ndiqni një lëvizje gjatë së cilës të prekni të gjithë gjirin. Mund të filloni nga thithka dhe gradualisht të bëni lëvizje rrethore më të mëdha derisa të arrini në kufirin e jashtëm të gjirit.

 

Hapi i pestë: Së fundmi, prekini gjinjtë tuaj ndërkohë që jeni në këmbë apo ulur, me dorën nga ana e gjirit që po prekni të ngritur lart.

 

Si të reagojmë nëse prekni një gungë/kokërr?

Është mjaft e rëndësishme të mos panikosni. Shumë gra prekin gunga në gjinjtë e tyre dhe shumë gunga janë beninje (jo-kanceroze).  Ka disa shkaqe për krijimin e këtyre kokrrave jo kanceroze ndër të cilat mund të përmendim- ndryshime hormonale, patologji beninje të gjirit, ndonjë traumë e shkaktuar.

 

Sigurohuni që të kontaktoni doktorin tuaj dhe lini një konsultë dhe informohuni paraprakisht për proçedurat që mund të kryhen në këtë konsultë.  Për vlerësimin e kësaj kokrre në gjirin tuaj, doktori juaj do ju kërkojë historikun e sëmundjeve që keni kaluar, do të kryejë një ekzaminim fizik të gjinjve dhe probabilisht do të kërkojë disa ekzaminime imazherike.  Nëse jeni një vajzë/grua poshtë moshës 30 vjeçare/shtatëzënë apo gjidhënëse do ju kërkohet të bëni një ekografi.  Nëse kërkohen testime të tjera, doktori juaj mund të rekomandojë një MRI- rezonancë magnetike dhe/ose një biopsi.  Ai/ajo gjithastu mund t’ju drejtojnë tek një specialist i gjirit për vlerësim të mëtejshëm.

 

Sigurohuni që të merrni përgjigje dhe shpjegime  të zgjeruara lidhur me këtë kokërr/ndryshime që ju keni vënë re.  Nëse nuk ndiheni të bindura nga përgjigjja/këshilla që kjo doktor po ju jep, mos hezitoni të kërkoni një mendim të dytë.

 

Si ta shndërrojmë vetë-kontrollin pjesë të strategjisë së detektimit të hershëm për kancerin e gjirit?

 

Shndërrojeni këtë vetë-kontroll në rutinë- sa më shpesh dhe sa më gjatë ta kryeni si proçedurë aq më tepër do i njihni gjinjtë tuaj dhe aq më të lehtë do ta keni për të dalluar ndryshimet. Është e rekomandueshme kryerja e këtij kontrolli një herë në muaj.  Mundohuni ta kryeni këtë kontroll disa ditë pas përfundimit të menstruacionit, pasi ajo është periudha e ciklit menstrual gjatë së cilës gjinjtë tuaj janë më pak të ënjtur dhe të ndjeshëm.

 

Dr.Ardi Prushi

Përgatiti: Dr.Frisiana Mirashi

 

58

A mundet ushqyerja të zvogëlojë riskun e kancerit të gjirit?

by with No Comment Gjinekologji

Asnjë ushqim apo dietë nuk mund të parandalojë nga zhvillimi i kancerit të gjirit. Por disa ushqime mund ta bëjnë trupin tuaj më të shëndetshëm, të forcojnë sistemin tuaj imunitar dhe të mbajnë rrezikun tuaj për zhvillim të kancerit të gjirit sa më të ulët të jetë e mundur. Edhe pse asnjë ushqim ose dietë nuk mund të shërojë kancerin, disa prej tyre mund të ndihmojnë në kontrollin e efekteve anësore të trajtimit ose të ndihmojnë trupin tuaj të shërohet pas trajtimit. Disa zgjedhje ushqimore mund të ndihmojnë që trajtimi i kancerit të funksionojë në mënyrë më efektive ose mund t’ju ndihmojnë të ruani shëndetin. Të tjerë ushqime mund të jenë të rrezikshëm dhe mund të ndërhyjnë në trajtimin dhe shërimin.

Një peshë e shëndetshme zvogëlon riskun e kancerit të gjirit dhe ripërsëritjen e tij.
Ruajtja e një peshe të shëndetshme mund të ndihmojë në zvogëlimin e rrezikut të ripërsëritjes së kancerit të gjirit. Studimet kanë treguar se gratë që fituan peshë pas diagnozës së kancerit të gjirit kishin një rrezik në rritje të përsëritjes.

Studimet mbi mbajtjen e një peshe të shëndetshme dhe uljen e rrezikut të kancerit të gjirit si diagnozë fillestare sugjerojnë që gratë mbipeshë kanë një rrezik në rritje të kancerit të gjirit pas menopauzës në krahasim me gratë me një peshë të shëndetshme.

Një plan ushqimor i shëndetshëm duhet të shoqërohet me disa aktivitete fizike. Synoni për 3 deri në 4 orë ecje në javë për të filluar. Nëse jeni duke marrë trajtim, mund t’ju duhet të filloni ngadalë dhe të rrisni orët e ecjes më ngadalë.

Dieta me pak yndyrë mund të zvogëlojë rrezikun e përsëritjes dhe shfaqjes së kancerit të gjirit për herë të parë.
Mbajtja e një diete me yndyrë të reduktuar mund të ndihmojë në zvogëlimin e rrezikut të rishfaqjes së kancerit të gjirit. Një studim, në të cilin gratë morën vetëm rreth 25% të kalorive të tyre ditore nga yndyra, gjeti një rrezik më të ulët të rishfaqjes, kryesisht në gratë që ishin diagnostikuar me kancer të gjirit negativ ndaj receptorëve të estrogjenit. Do të duhet më shumë se një studim për të ditur se cili grup specifik ka më shumë gjasa të marrë përfitimin më të madh nga ndryshimet specifike të dietës. Por, pavarësisht se çfarë lloj kanceri keni pasur, mund të keni përfitime të konsiderueshme nga ulja e sasisë së yndyrës në dietën tuaj, përfitime jo vetëm të lidhura me kancerin. Për më tepër, zgjedhje të tjera të shëndetshme kanë më shumë gjasa të vijnë me një dietë me yndyrë të ulët, të tilla si ngrënia e më shumë frutave dhe perimeve dhe humbja e peshës. Të gjitha këto ndryshime së bashku mund të ndihmojnë në uljen e rrezikut të rishfaqjes së kancerit.

Gjyqi i madh i Iniciativës për Shëndetin e Grave krahasoi rrezikun e kancerit të gjirit të grave në menopauzë që hanin një dietë me yndyrë të reduktuar me ato që vazhduan të hanin dietën e tyre të përditshme. Studiuesit nuk gjetën ndonjë ndryshim domethënës në rrezikun e kancerit të gjirit midis dy grupeve. Por studimi sugjeroi që një dietë me yndyrë të reduktuar mund të zvogëlojë rrezikun e kancerit të gjirittë diagnostikuar për herë të parë për gratë, dietat e të cilave kanë shumë yndyrë në fillim. Nevojiten më shumë kërkime për të përcaktuar nëse kjo marrëdhënie bëhet më e fortë me kalimin e kohës. Zvogëlimi i yndyrës dhe shtimi i frutave, perimeve dhe drithërave në dietën tuaj do të sigurojë që trupi juaj po merr mjaftueshëm lëndë ushqyese dhe do të kontribuojë në shëndetin tuaj të përgjithshëm. Gjithashtu, një dietë me yndyrë të reduktuar ndoshta do t’ju ndihmojë të humbni peshë, nëse po përpiqeni ta bëni këtë.

Asnjë ushqim ose suplement nuk është e lidhur specifikisht me kancerin e gjirit.
Nuk ka dëshmi të forta se ndonjë ushqim ose shtojcë specifike do të ulë rrezikun e prekjes nga kanceri i gjirit ose do të zvogëlojë rrezikun e rishfaqjes.

Kërkimet kanë treguar se marrja e përbërësve të duhur ushqimorë që ju nevojiten nga një sërë ushqimesh, veçanërisht frutat, perimet dhe drithërat, mund t’ju bëjë të ndiheni më mirë dhe t’i jepni trupit tuaj energjinë që i nevojitet. Ju mund të merrni shumë nga lëndët ushqyese që ju nevojiten nga ushqimi që hani. Nëse jeni duke marrë parasysh marrjen e supkementeve, është një ide e mirë që një dietolog i regjistruar të vlerësojë dietën tuaj paraprakisht, kjo sepse ju mund të mos keni nevojë për asnjë suplement, ose mund të keni nevojë për lëndë ushqyese specifike si folati ose vitamina A. Kjo është arsyeja pse gratë si me ose pa kancer të gjirit paraprakisht marrin një suplement të shumëfishtë të vitaminave dhe mineraleve. Shumë gra gjithashtu kanë nevojë për shtesa kalciumi për të përmbushur kërkesat e tyre ditore për kalcium.

Kërkimet mbi dietën dhe kancerin e gjirit vazhdojnë.
Studimet po kërkojnë për lidhjen midis dietës dhe rrezikut të kancerit të gjirit dhe rrezikut të përsëritjes. Gjyqi i Iniciativës për Shëndetin e Grave sugjeroi që një dietë shumë e reduktuar në yndyrë mund të zvogëlojë rrezikun e kancerit të gjirit. Nevojiten më shumë kërkime në këtë fushë të rëndësishme për gratë që janë të interesuara të ushqehen mirë për të zvogëluar rrezikun e tyre për të marrë ndonjëherë kancer të gjirit.

Ndërkohë, ja çfarë sugjerojnë dietologët:

● Mbani peshën e trupit tuaj në një rang të shëndetshme për gjatësinë dhe trupit tuaj. Indeksi i masës trupore, edhe pse nuk është një matje perfekte, mund t’ju ndihmojë të vlerësoni peshën tuaj të shëndetshme.
● Hani shumë perime dhe fruta (më shumë se 5 gota në ditë).
● Mundohuni të kufizoni marrjen e yndyrave të ngopura në më pak se 10% të kalorive tuaja totale në ditë, dhe kufizoni marrjen tuaj të yndyrës në rreth 30 gram në ditë.
● Hani ushqime të pasura me acide yndyrore omega-3.
● Shmangni mishin e përpunuar dhe ushqimet e djegura ose të tymosura.
Do të zbuloni se ushqimet e përpunuara në përgjithësi nuk përshtaten në këtë lloj diete aq sa ushqimet e freskëta.

Për të zhvilluar një dietë të shëndetshme që plotëson nevojat tuaja, kërkoni këshilla nga një dietolog i regjistruar. Ai ose ajo do të vlerësojë plotësisht historinë tuaj mjekësore, dietën dhe peshën. Pastaj dietologu i regjistruar do të punojë me ju në një plan të individualizuar për të përmbushur të gjitha qëllimet tuaja:

● Të mbani rrezikun tuaj nga kanceri i gjirit sa më i ulët
● Të siguroheni se po ushqeheni mirë
● te jeni sa më të shendetshëm

57

Kanceri i gjirit – Shkaku dhe përhapja!

by with No Comment Gjinekologji

 

Të gjitha gratë janë të rrezikuara nga kanceri i gjirit, e ndërsa plakeni, rreziku juaj rritet. Studiuesit vlerësojnë se 1 në 8 gra do të diagnostikohen me kancer invaziv të gjirit në një kohë të caktuar gjatë  jetës së tyre. Kjo do të thotë që një grua ka rreth 12-13% rrezik për të zhvilluar kancer të gjirit. Kjo mund të tingëllojë e frikshme, por ju mund ta shikoni atë dhe  në një mënyrë tjetër: një rrezik prej 12-13% do të thotë se ka një shans 87-88% që ju NUK do të zhvilloni kancer të gjirit.

 

Rreth 1 në 8 gra amerikane (rreth 13%) do të zhvillojnë kancer invaziv të gjirit gjatë jetës së saj.

Në vitin 2021, rreth 281,550 raste të reja të kancerit invaziv të gjirit pritet të diagnostikohen te gratë në SHBA, së bashku me 49,290 raste të reja të kancerit jo-invaziv (in situ) të gjirit.

Rreth 2,650 raste të reja të kancerit invaziv të gjirit pritet të diagnostikohen te meshkujt në vitin 2021.

Rreth 43,600 gra në SHBA pritet të vdesin në vitin 2021 nga kanceri i gjirit. Shkalla e vdekjeve ka qenë e qëndrueshme te gratë nën 50 vjeç që nga viti 2007, por ka vazhduar të bjerë te gratë mbi 50. Shkalla e përgjithshme e vdekjeve nga kanceri i gjirit u ul me 1% në vit nga 2013 në 2018. Këto ulje mendohet të jenë rezultat i trajtimit përparimet dhe zbulimin e hershëm.

Që nga janari 2021, ka më shumë se 3.8 milion gra me një histori të kancerit të gjirit në SHBA. Kjo përfshin gratë që aktualisht trajtohen dhe gratë që kanë përfunduar trajtimin.

Kanceri i gjirit është kanceri më i zakonshëm i diagnostikuar në mesin e grave amerikane. Në vitin 2021, vlerësohet se rreth 30% e kancereve të sapo diagnostikuara tek gratë do të jenë kancere të gjirit.

Kanceri i gjirit u bë kanceri më i zakonshëm globalisht që nga viti 2021, duke përbërë 12% të të gjitha rasteve të reja vjetore të kancerit në të gjithë botën, sipas Organizatës Botërore të Shëndetit.

 

Etiologjia:

Kanceri i gjirit ndodh kur disa qeliza të gjirit fillojnë të rriten në mënyrë jonormale. Këto qeliza ndahen më shpejt se qelizat e shëndetshme dhe vazhdojnë të grumbullohen, duke formuar një  masë. Qelizat mund të përhapen (metastazohen)  në nyjet tuaja limfatike rrethuese  ose në pjesë të tjera të trupit tuaj.

 

Kanceri i gjirit më së shpeshti fillon me qelizat në kanalet prodhuese të qumështit (karcinoma ductale invazive). Kanceri i gjirit gjithashtu mund të fillojë në indin glandular ( gjendror) të quajtur lobula (karcinoma lobulare invazive) ose në qeliza e inde të tjera brenda gjirit.

Studiuesit kanë identifikuar faktorët hormonalë, ambiental dhe stilin e jetës të cilët  rrisin rrezikun për të zhvilluar kancer të gjirit. Megjithatë nuk është e qartë pse disa njerëz që nuk kanë faktorë rreziku zhvillojnë kancer, e disa të  tjerë me faktorë rreziku nuk e bëjnë kurrë.

 

Kanceri i trashëguar i gjirit

Mjekët vlerësojnë se rreth 5 deri në 10 përqind e kancereve të gjirit lidhen me mutacionet e gjeneve të kaluara ndër breza në një familje.

 

Janë identifikuar një numër gjenesh të trashëguara të mutuara që mund të rrisin gjasat për kancer të gjirit. Më të njohurit janë gjeni i kancerit të gjirit 1 (BRCA1) dhe gjeni i kancerit të gjirit 2 (BRCA2), që të dy rrisin ndjeshëm rrezikun e kancerit të gjirit dhe vezoreve.

Nëse keni një histori të fortë familjare të kancerit të gjirit ose kancereve të tjera, mjeku juaj mund të rekomandojë kryerjen e një testi gjaku për të ndihmuar në identifikimin e mutacioneve specifike në BRCA ose gjene të tjera që po kalojnë nëpër familjen tuaj.

Merrni parasysh të pyesni mjekun tuaj për një referim tek një mjek gjenetist, i cili mund të rishikojë historinë tuaj shëndetësore familjare dhe gjithashtu mund të diskutojë përfitimet, rreziqet dhe kufizimet e testimit gjenetik për t’ju ndihmuar me vendimmarrjen e përbashkët.

 

Cilët janë faktorët e riskut?

Të qënit femër- Gratë kanë shumë më shumë gjasa se meshkujt të zhvillojnë kancer të gjirit.

Rritja e moshës- Rreziku i kancerit të gjirit rritet me kalimin e moshës.

Një histori personale patologjish të gjirit- Nëse keni pasur një biopsi të gjirit që ka gjetur karcinomë lobulare in situ (LCIS) ose hiperplazi atipike të gjirit, ju keni një rrezik në rritje të kancerit të gjirit.

Një histori personale e kancerit të gjirit- Nëse keni pasur kancer të gjirit në njërin gji, keni një rrezik në rritje të zhvillimit të kancerit në gjirin tjetër.

Një histori familjare e kancerit të gjirit – Nëse nëna, motra ose vajza juaj është diagnostikuar me kancer të gjirit, veçanërisht në moshë të re, rreziku juaj për kancer të gjirit është rritur. Megjithatë, shumica e njerëzve të diagnostikuar me kancer të gjirit nuk kanë histori familjare të sëmundjes.

Gjenet e trashëguara që rrisin rrezikun e kancerit – Disa mutacione të gjeneve që rrisin rrezikun e kancerit të gjirit mund të kalojnë nga prindërit tek fëmijët. Mutacionet më të njohura të gjeneve quhen BRCA1 dhe BRCA2. Këto gjene mund të rrisin shumë rrezikun tuaj për kancer të gjirit dhe kancere të tjera

Ekspozimi ndaj rrezatimit – Nëse keni marrë trajtime rrezatimi në gjoksin tuaj si fëmijë ose i ri, rreziku juaj për kancer të gjirit është rritur.

Obeziteti – Të qenit obez rrit rrezikun e kancerit të gjirit.

Fillimi i menstruacioneve në një moshë më të re  – Fillimi i periodave para moshës 12 vjeç rrit rrezikun e kancerit të gjirit.

Fillimi i menopauzës në moshë më të madhe – Nëse keni filluar menopauzën në një moshë më të madhe, ka më shumë të ngjarë të zhvilloni kancer të gjirit.

Të kesh fëmijën e parë në moshë të madhe – Gratë që lindin fëmijën e tyre të parë pas moshës 30 vjeç mund të kenë një rrezik në rritje të kancerit të gjirit.

Duke mos qenë kurrë shtatzënë – Gratë që nuk kanë qenë kurrë shtatzënë kanë një rrezik më të madh të kancerit të gjirit sesa gratë që kanë pasur një ose më shumë shtatzëni.

Terapia hormonale në postmenopauzë- Gratë që marrin ilaçe të terapisë hormonale që kombinojnë estrogjenin dhe progesteronin për të trajtuar shenjat dhe simptomat e menopauzës kanë një rrezik në rritje të kancerit të gjirit. Rreziku i kancerit të gjirit zvogëlohet kur gratë ndalojnë marrjen e këtyre ilaçeve.

Pirja e alkoolit.

 

Faqja e internetit e Institutit Kombëtar të Kancerit (NCI) ka një mjet interaktiv të vlerësimit të rrezikut të kancerit të gjirit që mund t’ju ndihmojë ju dhe mjekun tuaj të kuptoni rrezikun tuaj individual të kancerit invaziv të gjirit. http://www.cancer.gov/bcrisktool/

 

 

NENSI XHAXHO

56

Kanceri i gjirit – follow up

by with No Comment Gjinekologji

Trajtimi për kancerin e gjirit mund të arrijë të çrrënjosë kancerin ose jo. Edhe në rastin kur terapia ka qenë e suksesshme dhe është ndërprerë, rekomandohet që pacientja t’i nënshtrohet disa kontrollove rutinë në vazhdimësi. Plani i ndjekjes varet nga disa faktorë ku përmendim llojin e kancerit të gjirit, sa i avancuar ka qenë kur është diagnostikuar dhe nga lloji i terapisë së ndjekur.

Kontrollet më të zakonta janë si më poshtë:

  1. Vizitat te mjeku. Si fillim mund të jenë të nevojshme një here në disa muaj, por sa më shumë kohë kalon nga çrrënjosja e kancerit, aq më të rralla bëhen vizitat. Në këto vizita mjeku vlerëson gjendjen e përgjithshme dhe simptomat e ndryshme nëse janë të pranishme.
  2. Në rastet kur pacientja ka bërë kirurgji, por gjinjtë nuk janë hequr, bëhet mamografi 6-12 muaj pas kirurgjisë dhe radioterapisë. Më pas të paktën një herë në vit. Në rastin kur pacientja ka hequr gjirin e sëmurë, por ka akoma tjetrin, atëherë ajo duhet të bëjë mamografi rutinë në gjirin e mbetur.
  3. Ekzaminime pelvike. Nëse pacientja ka marrë tamoxifen ose toremifene dhe ka mitër, duhet të bëjë kontrolle pelvike çdo vit, sepse ka një risk të rritur për të zhvilluar kancer mitre. Risku është më i lartë në gratë në menopauzë. Nëse vihet re hemorragji vaginale e pazakontë, duhet kontaktuar menjëherë me mjekun, sepse kjo mund të jetë shenja e parë e kancerit të mitrës.
  4. Matja e densitetit kockor. Nëse pacientja trajtohet me frenuesit e aromatazës (anastrozole, letrozole, exemestane) për një kancer gjiri në stad të hershëm ose nëse pacientja kalon në menopauzë për shkak të këtij trajtimi, rekomandohet monitorimi i shëndetit kockor dhe matja e densitetit kockor. Kjo për arsye të riskut të zhvillimit të osteoporozës.
  5. Teste të tjera. Teste si analiza gjaku apo ekzaminime të ndryshme imazherike mund të jenë të nevojshme kur pacientja shfaq shenja dhe simptoma treguese se kanceri mund të jetë rikthyer. Në të tilla raste mund të bëhen radiografi, skaner (CT), resonance magnetike (MRI), biopsi etj. Gjithashtu mund të duhet të maten në gjak markues specifikë tumoralë.

Nëse kanceri rikthehet, trajtimi në vazhdim varet nga vendi ku kaceri është shfaqur, trajtimet e mëparshme, gjendja shëndetësore aktuale dhe preferenca personale. Është me rëndësi të dihet se gratë me kancer gjiri janë të predispozuara të zhvillojnë lloje të tjera kanceri.

 

Dr. Ardi Prushi

Përgatiti: Eleni Koça

49

“Shenjat dhe simptomat” e ovulacionit

by with One Comment GjinekologjiInfertilitet

Si të kuptojmë që jemi në ovulim?

 Ovulimi është proçesi gjatë së cilit veza çlirohet nga ovari.  Veza e çliruar nga ovari mund të fertilizohet brenda 12 deri në 24 orë që nga momenti i çlirimit. Shancet më të larta për të konceptuar janë gjatë kësaj periudhe fertile- pra 3-4 ditë përpara ovulimit ( sperma mund të mbijetojë në traktin riprodhues femëror deri në 5 ditë) dhe ditën e ovulimit.

Në ciklin menstrual prej 28 ditësh, ovulimi përgjithësisht ndodh 14 ditë përpara fillimit të menstruacionit.

Cilat janë simptomat e ovulimit?

  • temperatura juaj bazale është një ndër shenjat kryesore për të treguar ovulimin. Mënyra e duhur për ta matur është në mëngjes pa u ngritur ende nga krevati.  Temperatura e lartë është treguese për prodhimin e progesteronit, i cili është hormoni ovarian që prodhohet pas ovulimit.

Përpara ovulimit, temperatura e zgjimit është 36.1°C-36.5°C. Pas ovulimit, temperatura bazale rritet me 0.3°C dhe qëndron e tillë deri sa ju vijnë menstruacionet dhe fillon cikli i ri.  Disa ditë të kësaj rritjeje të vogël temperature, por tepër sinjifikante janë të mjaftueshme për t’ju treguar se ju keni ovuluar.

  • mukusi cervikal bëhet më i qartë, më i hollë, më i rrëshqitshëm, si të bardhat e vezës. Mukusi cervikal me këto karakteristika është më i dukshëm në ditët para ovulimit, por ju mund ta shihni edhe në fillim të ciklit kur estrogjeni juaj është goxha më i lartë në krahasim me progesteronin.

 

Mund të vini re gjithashtu:

  • ndjeshmëri të rritur të gjinve
  • fryrje
  • krampe abdominale.

 

Një ndjesi e lehtë dhimbjeje

 Ekziston mundësia që ju ta ndjeni ovulimin përmes një dhimbjeje të lehtë në ovarin e njërës anë diku në mes të ciklit menstrual. Gjithsesi duke qenë se shumë vajza/gra nuk e ndjejnë nuk mund të bazoheni tek prania ose jo e dhimbjes për të kuptuar nëse keni ovuluar apo jo.

Gjithsesi këto shenja nuk janë specifike dhe mund të ndryshojnë nga njëri individ tek tjetri.

Ndryshimet fizike gjatë ciklit vijnë për shkak të luhatjeve të nivelit hormonal.

Gjatë gjysmës së parë të ciklit, ovaret tuaja prodhojnë estrogjen. Nivelet e larta të estrogjenit, çojnë në çlirimin e vezës nga ovari. Pas këtij proçesi, trupi prodhon progesteron i cili çon në rritjen e temperaturës trupore.

 

Kitet e parashikimit  të ovulimit

Kitet e parashikimit të ovulimit mund të blihen në farmaci dhe japin një ide më preçize se kur është dritarja juaj fertile. Ato funksionojnë pak a shumë si testet e shtatëzënisë, por në ndryshim nga këto të fundit masin nivelin e hormonit luteinizues- LH në urinën tuaj.  LH arrin nivele të larta 24-36 orë përpara ovulimit.

 

Testet e ovulimit me progesteron

 Këto teste ju tregojnë nëse keni ovuluar ose jo dhe këtë e bëjnë përmes matjes së metabolitëve të progesteronit në urinë.  Këto metabolite rriten në urinë tipikisht 24-36 orë pas ovulimit.

Ndonëse ovulimi ka shancet më të mëdha të ndodhë midis ditës së 10 dhe të 14 të ciklit, jo të gjithë ciklet menstruale funksionojnë sipas një kalendari të mirëpërcaktuar. Ju gjithmonë mund ti drejtoheni mjekut tuaj për më tepër informacion dhe këshilla sidomos nëse cikli juaj menstrual është i çrregullt.

 

Dr.Ardi Prushi

Përgatiti: Dr.Frisiana Mirashi

 

48

Seksualiteti dhe SST – parashtrim

by with No Comment Gjinekologji

Të kesh më shumë se një (apo edhe një) partnerë seksualë nuk do të thotë në vetvete se do të marrësh detyrimisht SST. Marrëdhënia e pambrojtur me partnerë të shumtë mund të rrisë rrezikun tuaj për të marrë SST.

 

Çfarë do të thotë marrëdhënie seksuale e mbrojtur?

Përdorimi i prezervativëve dhe prezervativëve oralë. Marrëdhënia seksuale orale dhe anale gjithashtu mund t’ju ​​japë infeksione seksualisht të transmetueshme prandaj prezervativët oralë duhen përdorur po aq sa dhe prezervativët konvencionalë.

 

Kur mund të kryesh marrëdhënie seksuale të pambrojtur?

As ti, as partneri yt nuk keni pasur partnerë të tjerë seksualë më parë dhe të dy keni marrëdhënie seksuale vetëm me njëri tjetrin.

Ose nëse jeni testuar për IST, keni dalë negativë dhe jeni të angazhuar në marrëdhënie seksuale vetëm me njëri tjetrin.

Në fund të ditës, seksi i pambrojtur me çdo lloj numri partnerësh është i rrezikshëm për infektimin me SST.

 

Sa ka të ngjarë që të merrni një IST nga një partner i ri?

Të gjithë duhet të testohen në fillim të një marrëdhënieje të re, pavarësisht nga historia e tyre seksuale. Duhet vetëm një takim seksual i pambrojtur për të marrë një SST ose për të zhvilluar një shtatzëni të padëshiruar.

Nuk ka asnjë të dhënë që sugjeron që të kesh një numër më të madh të partnerëve seksualë rrit rrezikun e SST-ve. Në fund të ditës, bëhet fjalë për sigurinë dhe mbrojtjen.

Organizata Botërore e Shëndetësisë raporton më shumë se 1 milion SST merren çdo ditë megjithatë shumë nuk shkaktojnë simptoma.

 

Si të praktikoni marrëdhënie seksuale të sigurt?

Për të praktikuar marrëdhënie seksuale të sigurt, duhet të:

  • Testoheni para dhe pas çdo partneri seksual.
  • Përdorni prezervativë me çdo partner, sa herë që kryeni marrëdhënie seksuale.
  • Përdorni prezervativë oralë sa herë të kryeni marrëdhënie orale.
  • Përdorni prezervativët në mënyrë korrekte dhe hidhini ato siç duhet.
  • Përdorni një lubrifikant të sigurt me kondom me bazë uji ose silikoni për të zvogëluar rrezikun e prishjes së prezervativit.
  • Nëse keni alergji nga lateksi, ka opsione prezervativësh pa përmbajtje lateksi. Gjithmonë ka zgjidhje për të siguruar një marrëdhënie seksuale të mbrojtur.
  • Vaksinohuni kundër papillomavirusit njerëzor (HPV- human papilloma virus)

Dr. Ardi PRUSHI
Përgatiti: Nensi Qemalli

47

5 ushtrime për muskujt e legenit

by with No Comment Gjinekologji

Pas lindjeve ose edhe si pasojë e plakjes, vihet re një dobësim i lehtë i muskujve të legenit. Këta muskuj suportojnë fshikëzën, zorrën dhe mitrën. Kur ata kontraktohen, hapjet drejt vaginës, anusit dhe uretrës ngushtohen. Kur ata relaksohen, urina dhe fecet sekretohen nga trupi.

Muskujt e legenit gjithashtu luajnë rol të rëndësishëm në aspektin seksual. Forcimi i tyre mund të reduktojë dhimbjen në zonën e legenit gjatë marrëdhënies seksuale, si edhe rrit mundësinë për të ndjerë kënaqësi gjatë seksit. Gjatë shtatzënisë, muskujt e legenit suportojnë foshnjën dhe asistojnë në procesin e lindjes.

Shtatzënia dhe sjellja në jetë e fëmijëve mund të dobësojë muskujt e legenit, shoqëruar me faktorë të tjerë si mosha, obeziteti, ngritja e peshave të rënda dhe kolla kronike. Muskujt e dobësuar të legenit mund të shoqërohen me pamundësi për të mbajtur urinën si edhe marrëdhënie seksuale të dhimbshme.

Më poshtë përshkruhen 5 ushtrime të thjeshta për forcimin e muskujve të legenit:

Kegels

Kegels përkufizohet si praktikimi i kontraktimit dhe relaksimit të muskujve të legenit. Mund të përfitoni prej këtij ushtrimi vecanërisht nëse përjetoni rrjedhje të urinës gjatë tështimës, të qeshurës, të kërcyerit, kollitjes, ose keni nevojë për të urinuar menjëherë pas urinimit.

Mjetet e nevojshme: asnjë mjet shtesë

  1. Identifikoni muskujt e duhur. Mënyra më e mirë për ta bërë këtë është duke ndaluar rrjedhjen e urinës në mes të procesit të urinimit. Këta janë muskujt e legenit.
  2. Për të performuar Kegels, duhet të kontraktoni këto muskuj dhe t’i mbani të kontraktuar për 5 sekonda. Relaksohuni për 5 sekonda të tjera.
  3. Përsëriteni këtë 10 herë, 3 herë në ditë.

 

Squats

Këtë ushtrim mund ta performoni me peshën e trupit ose me pesha të tjera shtesë, sipas mundësive.

  1. Poziciononi këmbët në gjerësi pak më të madhe se ajo e shpatullave. Gishtat e mëdhenj të këmbëve qëndrojnë drejtuar nga jashtë.
  2. Përkulni gjunjtë dhe shtyni të pasmet prapa, njëjtë si kur uleni në karrige. Mbajeni mjekrën lart dhe qafën neutrale.
  3. Uluni derisa kofshët të jenë në vijë paralele me tokën, duke e përqëndruar peshën në thembra.
  4. Kthehuni në pozicionin fillestar duke shtyrë me vithe dhe thembra.
  5. Sipas mundësive, kryeni 3 sete (herë) me nga 15 përsëritje.

 

 

Ura

Mjetet e nevojshme: asnjë mjet shtesë

  1. Shtrihuni në dysheme. Shpina duhet të jetë e mbështetur në dysheme, gjunjtë të përkulur në kënd 90 gradë, shputat e këmbëve të mbështetura në dysheme dhe krahët të shtrirë me pëllëmba të kthyera drejt dyshemesë.
  2. Merrni frymë dhe shtyni me thembra, duke ngritur vithet nga dyshemeja. Mbani shtrënguar vithet dhe muskujt e legenit. Trupi juaj-duke nisur nga supet deri te gjunjtë- duhet të formojë një vijë të drejtë.
  3. Ndaloni 1-2 sekonda në pozicionin e kontraktuar me vithe të ngritura, më pas ngadalë rikthehuni në pozicionin fillestar.
  4. Kryeni 2-3 sete me 10-15 përsëritje, sipas mundësive.

 

Split tabletop

Mjetet e nevojshme: asnjë mjet shtesë

Shtrihuni në dysheme. Ngrini këmbët lart dhe përkulni gjunjtë, në mënyrë që kofshët të jenë pingul me dyshemenë dhe kërcinjtë paralel me të.

  1. Forconi muskujt e barkut. Aktivizoni pjesën e brendshme të kofshëve duke takuar këmbët me njëra tjetrën.
  2. Me lëvizje të kontrolluara, hapni ngadalë këmbët.
  3. Rikthehuni në pozicionin fillestar.
  4. Kryeni 10-15 përsëritje në 3 sete.

 

 

Bird dog

Mjetet e nevojshme: asnjë mjet shtesë

  1. Qëndroni në dysheme me kycet nën supe dhe gjunjtë nën vithe.
  2. Shpina duhet të jetë e drejtë dhe qafa neutral.
  3. Forconi muskujt e barkut.
  4. Për të nisur lëvizjen, shtrini këmbën e djathtë dhe krahun e majtë njëkohësisht, duke ruajtur legenin dhe supet në pozicion neutral. Mos e ulni ose ngrini kokën. Qëndroni në këtë pozicion për 2 sekonda.
  5. Ktheni këmbën dhe krahun në pozicionin e fillimit, duke ruajtur stabilitetin. Më pas kryeni të njëjtën lëvizje me këmbën e majtë dhe krahun e djathtë. Kështu këni kryer një përsëritje.
  6. Kryeni, sipas mundësive, 10 përsëritje në 3 sete.

 

 

Përshtati: Ajna Gjyla

45

Sindroma premenstruale – PMS

by with No Comment Gjinekologji

 

PMS

Sindroma premenstruale është një gjendje me ndikim në emocionet, shëndetin fizik dhe sjelljen e vajzave dhe grave gjatë ditëve të caktuara në ciklin menstrual, përgjithësisht përpara menstruacioneve.

 

PMS është shumë e zakonshme. Kjo sindromë prek më tepër se 90% të grave që menstruojnë.

 

Simptomat e PMS fillojnë 5-11 ditë përpara menstruacioneve dhe zakonisht largohen me fillimin e tyre.  Shkaku për PMS është i panjohur.  Gjithsesi, shumë studiues mendojnë se është i lidhur me ndryshimet në nivelet e hormoneve seksuale dhe serotoninës në fillim të ciklit menstrual.

 

Nivelet e estrogjenit dhe progesteronit bien drastikisht pas ovulimit dhe kjo shoqërohet me PMS. Simptomat që shoqërojnë PMS zakonisht largohen me fillimin e menstruacionit, periudhë në të cilën fillon rritja e niveleve hormonale.

 

Faktorët e riskut për sindromën premenstruale përfshijnë:

  • histori depresioni ose çrregullim humori
  • histori familjare për PMS
  • histori familjare për depresion
  • abuzimi me substanca
  • stresi

 

Simptomat e PMS

Cikli menstrual i një gruaje zgjat mesatarisht 28 ditë.

Ovulimi, periudha gjatë së cilës veza çlirohet nga ovari, ndodh në ditën e 14 të ciklit.  Menstruacioni ose gjakrrjedhja ndodh në ditën e 28 të ciklit.  Simptomat e PMS fillojnë rreth ditës së 14 të ciklit dhe zgjasin deri në 7 ditë pas fillimit të menstruacionit.

Simptomat e PMS janë zakonisht të lehta.  Shumica e grave raportojnë për simptoma që nuk ndikojnë funksionin normal në jetën e përditshme dhe vetëm 32% e tyre raportojnë për simptoma që prishin cilësinë e jetës së tyre.

 

Simptomat fizike të PMS përfshijnë:

 

  • gjinj të ndjeshëm, të dhimbshëm
  • konstipacion, diarre
  • fryrje abdominale
  • dhimbje abdominale
  • krampe
  • akne
  • dhimbje koke
  • ndjeshmëri e shtuar për dritën apo zhurmat
  • përtaci

 

Simptoma mendore ose emocionale të PMS përfshijnë:

 

  • irritueshmëri
  • lodhje
  • ndryshime në oraret e gjumit
  • ndryshime në oreks- mungesë oreksi ose nepse të shtuara
  • ankth
  • depresion
  • mërzitje
  • shpërthime emocionale
  • ulje e libidos (dëshirës për marrëdhënie seksuale)

 

Këto simptoma mund të variojnë nga njëri muaj në tjetrin.

 

A ndryshon PMS me moshën?

Simptomat e PMS mund të përkeqësohen në perimenopauzë, kur hormonet seksuale kanë luhatje të mëdha.  PMS ndalon pas menopauzës.

 

Kur duhet të konsultoheni me doktorin tuaj?

Ne rekomandojmë të konsultoheni me doktorin tuaj kur dhimbja fizike, ndryshimet në humor dhe simptomat e tjera fillojnë të ndikojnë në përditshmërinë tuaj ose kur këto simptoma zgjasin për një kohë të gjatë.

 

Diagnoza bëhet kur njëra nga simptomat përsëritet vazhdimisht, është mjaftueshëm e rëndë dhe mungon në periudhën kohore midis menstruacionit dhe ovulimit.

Doktori juaj duhet të përjashtojë edhe shkaqe të tjera si:

  • anemia
  • endometrioza
  • probleme tiroidiene
  • sindroma e zorrës së irritueshme
  • sindroma e lodhjes kronike
  • sëmundje të indit lidhor ose reumatologjike

 

Doktori juaj mund të interesohet për histori depresioni ose çrregullime humori në familjen tuaj.  Sindromi i zorrës së irritueshme, hipotiroidizmi dhe shtatëzënia kanë simptoma të ngjashme me PMS.

Gjatë kohës së diagnozës mund t’ju duhet të bëni testimin e hormoneve tiroidiene për t’u siguruar që gjendra tiroide është duke funksionuar siç duhet, një test shtatëzënie dhe probabilisht një ekzaminim pelvik për të kontrolluar për probleme të tjera gjinekologjike.

 

Disa këshilla se si mund ti përmirësoni simptomat e PMS në shtëpi:

 

  • krijoni një rutinë aktiviteti fizik përgjatë gjithë muajit. Ushtrimet mund t’ju ndihmojnë me simptoma si depresioni, vështirësitë në përqëndrim dhe lodhja.
  • ushqehuni shëndetshëm- shmangni ushqimet  dhe pijet me kafeinë, kripë apo sheqer të paktën 2 javë përpara menstruacioneve.
  • flini gjumë mjaftueshëm- flini të paktën 8 orë në ditë.  Mungesa e gjumit lidhet me depresionin dhe ankthin dhe mund të çojë në përkeqësim të simptomave të PMS.
  • gjeni mënyra të shëndetshme për të përballuar stresin.
  • mos konsumoni duhan- duhani i përkeqëson simptomat e PMS.

 

Dr. Ardi Prushi

Përgatiti: Frisiana Mirashi

 

41

Dhimbja ovulatore ose dhimbja në mes të ciklit ( Mittelschmerz)

by with No Comment Gjinekologji

Kam një dhimbje në pjesën e poshtme të bakrkut cdo muaj rreth ditëve kur mendoj që jam duke ovuluar. Duhet të shqetësohem?

Mittelschmerz është dhimbje e njëanshme, e poshtme e barkut e lidhur me ovulimin. Mittelschmerz ndodh në mes të një cikli menstrual – rreth 14 ditë para menstruacioneve tuaj të ardhshme.

Në shumicën e rasteve, mittelschmerz nuk kërkon kujdes mjekësor. Për dhimbje  të lehta, qetësuesit  pa recetë dhe masa lehtësuese në kushte shtëpie janë shpesh efektive. Nëse dhimbja juaj mittelschmerz është shqetësuese, mjeku juaj mund të përshkruajë një  kontraceptiv oral për të ndaluar ovulimin dhe për të parandaluar dhimbjen në mes të ciklit.

Simptomat

Dhimbja Mittelschmerz zakonisht zgjat disa minuta deri në disa orë, por mund të vazhdojë për një ose dy ditë. Dhimbja nga mittelschmerz mund të jetë:

 

  • Në njërën anë të barkut tuaj të poshtëm
  • E gjashme me dhimbjet menstruale
  • E mprehtë dhe e papritur
  • Shoqërohet me gjakderdhje ose shkarkim të lehtë vaginal
  • Rrallë, e rëndë

 

Dhimbja Mittelschmerz ndodh në anën e vezores që lëshon një vezë (ovuluese). Dhimbja mund të ndryshojë anën çdo muaj, ose mund të ndjeni dhimbje në të njëjtën anë për disa muaj.

Mbani  shënim me kujdes  ciklin tuaj menstrual për disa muaj dhe vini re kur ndjeni dhimbje në barkun e poshtëm. Nëse ndodh në mes të ciklit dhe largohet pa trajtim, ka shumë të ngjarë që të jetë mittelschmerz.

 

Kur duhet të shkoj te mjeku?

Mittelschmerz rrallë kërkon ndërhyrje mjekësore. Sidoqoftë, kontaktoni mjekun tuaj nëse një dhimbje e re pelvike bëhet e rëndë, nëse shoqërohet me nauze ose ethe, ose nëse vazhdon – secila prej të cilave mund të tregojë se keni një gjendje më serioze se mittelschmerz, siç është apendisitis, sëmundja inflamatore pelvike apo edhe shtatzëni ektopike ( barrë jashtë mitre).

 

Shkaqet

Mittelschmerz ndodh gjatë ovulacionit, kur folikuli shpërthen dhe lëshon vezën e tij. Disa gra kanë mittelschmerz çdo muaj; të tjerat e kanë atë vetëm herë pas here.

 

Shkaku i saktë i mittelschmerz është i panjohur, por arsyet e mundshme të dhimbjes përfshijnë këto:

  • Pak para se një vezë të lëshohet me ovulim, rritja e folikulit shtrin sipërfaqen e vezores tuaj, duke shkaktuar dhimbje.
  • Gjaku ose lëngu i lëshuar nga folikuli i çarë irriton mbembranën seroze të barkut tuaj (peritoneum), duke çuar në dhimbje.

 

Dhimbja në çdo pikë tjetër të ciklit tuaj menstrual nuk është mittelschmerz. Mund të jetë dhimbje menstrual normale (dismenorrea) nëse ndodh gjatë periodave tuaja, ose mund të jetë nga probleme të tjera të barkut ose pelvisit. Nëse keni dhimbje të forta, kontaktoni mjekun tuaj.

 

Diagnoza

Për të diagnostikuar mittelschmerz, mjeku juaj do të fillojë duke ju bërë pyetje për të marrë një ide të qartë të historisë tuaj mjekësore, veçanërisht në lidhje me ciklin tuaj menstrual. Mjeku juaj gjithashtu mund të kryejë një ekzaminim fizik, duke përfshirë një vizitë pelvike, për të kontrolluar për  shenjat e një gjendje tjetër të fshehur  që mund të kontribuojë në dhimbje.

 

Trajtimi

Trajtimet e mundshme për mittelschmerz përfshijnë:

  • Qetësuesit e dhimbjes. Për lehtësimin e shqetësimit nga mittelschmerz, provoni një ilaç pa recetë si acetaminophen (Tylenol, të tjerë), aspirinë, ibuprofen (Advil, Motrin IB, të tjerë) ose naproxen sodium (Aleve).
  • Pilula kontraceptive (kontraceptivë oralë). Nëse mittelschmerz ju shkakton shumë shqetësime ose shfaqet çdo muaj, pyesni mjekun tuaj për marrjen e pilulave kontraceptive. Disa lloje të pilulave kontraceptive ndalojnë ovulimin, i cili mund të ndihmojë në lehtësimin e dhimbjeve të ovulacionit gjatë marrjes së tyre.

 

Mënyra e jetesës dhe trajtimi në kushte shtëpie

Për të lehtësuar dhimbjen ovulatore që zgjat më shumë se disa minuta, provoni disa trajtime në kushte shtëpiake. Duke qënë se nxehtësia rrit rrjedhjen e gjakut, relakson muskujt e tensionuar dhe lehtëson ngërçet, ju mund:

 

  • Bëni një një banjë të nxehtë ose të qëndroni në vaskë me ujë të nxehtë
  • Përdorni kompresa të ngrohta aty ku është dhimbja

 

 

Dr. Ardi  Prushi

Përpunoi: Ina Çala

40

Kupat menstrual. In or out?

by with No Comment Gjinekologji

 

Çfarë janë kupat menstruale?

Kupat menstruale janë produkte të higjenës femërore me disa përdorime.  Janë të vogla, fleksibël, të përbëra nga plastika ose silikoni dhe vendosen në vaginën tuaj për të grumbulluar gjakun menstrual.

Këto kupa mbajnë një sasi gjaku më të madhe se metodat e tjera dhe konsiderohen si një alternativë ambjentaliste ndaj tamponëve.  Në varësi të sasisë së gjakut menstrual ato mund të përdoren deri në 6 orë.

 

Si ta përdorim një kupë menstruale?

Nëse jeni të interesuara për përdorimin e një kupe menstruale fillimisht konsultohuni me gjinekologun tuaj.  Fillimisht ju duhet të mësoni  cila madhësi është e përshtatshme për ju. Shumica e brendeve të kupave menstruale tregëtojnë  versionet e vogla dhe të mëdha.

 

Për të vendosur për përmasat e përshtatshme, ju dhe doktori juaj duhet të konsideroni:

 

  • moshën
  • gjatësinë e qafës së mitrës
  • sasinë e gjakrrjedhjes gjatë menstruacioneve
  • fleksibilitetin dhe fortësinë e kupës
  • kapacitetin e kupës
  • fortësinë e muskujve të dyshemesë pelvike
  • lindjet vaginale

 

Kupat e vogla menstruale përgjithësisht rekomandohen për gratë më pak se 30 vjeç që nuk kanë kryer lindje vaginale.  Kupat e mëdha rekomandohen për gratë mbi 30 vjeç që kanë kryer lindje vaginale ose që kanë gjakrrjedhje të shumtë.

 

Përpara vendosjes së kupës menstruale:

Vendosja e një kupe menstruale për herë të parë mund t’ju krijojë një ndjesi diskomforti.  Për ta reduktuar këtë ndjesi mund të përdorni lubrifikim në hyrjen e kupës menstruale me ujë ose me një lubrifikant me bazë ujore.

 

Si ta vendosni kupën menstruale:

Nëse më herët keni përdorur tampona, vendosja e një kupe menstruale do ju duket relativisht e lehtë.  Mjafton të ndiqni këto hapa:

  • përpara vendosjes së kupës lani duart mirë dhe me kujdes
  • aplikoni ujë ose lubrifikant me bazë ujore në hyrje të kupës menstruale
  • paloseni kupën menstruale duke e mbajtur hyrjen e saj për lart
  • vendosni kupën në vaginën tuaj, siç do të vendosnit një tampon.
  • në momentin që kupa është në vaginë, rrotullojeni. Ajo do të hapet dhe do përputhet me muret e vaginës duke stopuar edhe rrjedhjet në këtë mënyrë.

 

Nëse e keni vendosur në mënyrën e duhur, ju nuk do e ndjeni kupën menstruale.  Gjithashtu duhet të jeni në gjendje të lëvizni, kërceni, të rrini ulur ose në këmbë pa ju shqetësuar apo pa lëvizur.

 

Kur ta hiqni kupën menstruale:

  • përsëri lani duart përpara heqjes së kupës
  • tërhiqni fundin e kupës me delikatesë
  • ushtroni pak presion në fund të kupës për ta liruar dhe për ta patur të lehtë heqjen e saj.
  • në momentin që e nxirrni kupën, zbrazeni në tualet.

 

Si të kujdeseni për kupën menstruale mbas heqjes së saj:

Kupat menstruale duhet të lahen mirë dhe të pastrohen përpara rivendosjes. Me një kujdes të mirë ato mund të zgjasin minimalisht 6 muaj.

 

Avantazhet e përdorimit të kupave menstruale:

  • ka kosto të ulët
  • është më e sigurt se tamponët pasi gjaku grumbullohet në vend që të absorbohet duke e ulur riskun për sindromën e shokut toksik- një infeksion i rrallë bakterial i lidhur me përdorimin e tamponëve
  • mban një sasi më të madhe gjaku se tamponët
  • është alternativë më e mirë për ambjentin
  • disa kupa menstruale të buta nuk krijojnë probleme gjatë  marrëdhënieve seksuale, duke mos ju shkaktuar diskomfort as ju, as partnerit tuaj
  • mund të përdoren edhe nëse keni të vendosur një IUD ( intra-uterine device)

 

Disavantazhet

  • heqja e kupës mund të shkaktojë pak rrëmujë
  • mund të jetë disi e vështirë për tu vendosur apo për tu hequr
  • mund të jetë pak e vështirë për të gjetur përmasën e duhur
  • mund të jeni alergjikë ndaj materialit- shumica e tyre janë të përbëra nga materiale që nuk përmbajnë latex, duke e bërë një opsion shumë të mirë për personat me alergji ndaj latexit. Por ekziston mundësia që të ketë persona alergjikë ndaj plastikës apo silikonit.
  • mund të shkaktojë irritim vaginal- kjo mund të ndodhë nëse kupa menstruale nuk pastrohet apo mirëmbahet në mënyrën e duhur. Gjithashtu mund të keni edhe diskomfort nëse e vendosni kupën pa lubrifikim.
  • mund të rrisë shancet për infeksione- kjo mund të shmanget nëse e lani mirë kupën menstruale. Sigurohuni ta thani përpara vendosjes.

 

Kosto:

Shumica e kupave menstruale janë më ekonomike se tamponët apo pads-at. Përgjithësisht çmimet variojnë nga 20$ deri në 40$ duke e bërë më kosto efektive se produktet e tjera të higjenës femërore që duhen riblerë çdo muaj.

Gjithsesi ne sugjerojmë që përpara se të vendosni të përdorni kupën menstruale, të konsultoheni me gjinekologun tuaj për të vendosur nëse është ose zgjedhja e duhur për ju.

 

Dr. Ardi Prushi

Përgatiti: Frisiana Mirashi