Të gjitha gratë janë të rrezikuara nga kanceri i gjirit, e ndërsa plakeni, rreziku juaj rritet. Studiuesit vlerësojnë se 1 në 8 gra do të diagnostikohen me kancer invaziv të gjirit në një kohë të caktuar gjatë jetës së tyre. Kjo do të thotë që një grua ka rreth 12-13% rrezik për të zhvilluar kancer të gjirit. Kjo mund të tingëllojë e frikshme, por ju mund ta shikoni atë dhe në një mënyrë tjetër: një rrezik prej 12-13% do të thotë se ka një shans 87-88% që ju NUK do të zhvilloni kancer të gjirit.
Rreth 1 në 8 gra amerikane (rreth 13%) do të zhvillojnë kancer invaziv të gjirit gjatë jetës së saj.
Në vitin 2021, rreth 281,550 raste të reja të kancerit invaziv të gjirit pritet të diagnostikohen te gratë në SHBA, së bashku me 49,290 raste të reja të kancerit jo-invaziv (in situ) të gjirit.
Rreth 2,650 raste të reja të kancerit invaziv të gjirit pritet të diagnostikohen te meshkujt në vitin 2021.
Rreth 43,600 gra në SHBA pritet të vdesin në vitin 2021 nga kanceri i gjirit. Shkalla e vdekjeve ka qenë e qëndrueshme te gratë nën 50 vjeç që nga viti 2007, por ka vazhduar të bjerë te gratë mbi 50. Shkalla e përgjithshme e vdekjeve nga kanceri i gjirit u ul me 1% në vit nga 2013 në 2018. Këto ulje mendohet të jenë rezultat i trajtimit përparimet dhe zbulimin e hershëm.
Që nga janari 2021, ka më shumë se 3.8 milion gra me një histori të kancerit të gjirit në SHBA. Kjo përfshin gratë që aktualisht trajtohen dhe gratë që kanë përfunduar trajtimin.
Kanceri i gjirit është kanceri më i zakonshëm i diagnostikuar në mesin e grave amerikane. Në vitin 2021, vlerësohet se rreth 30% e kancereve të sapo diagnostikuara tek gratë do të jenë kancere të gjirit.
Kanceri i gjirit u bë kanceri më i zakonshëm globalisht që nga viti 2021, duke përbërë 12% të të gjitha rasteve të reja vjetore të kancerit në të gjithë botën, sipas Organizatës Botërore të Shëndetit.
Etiologjia:
Kanceri i gjirit ndodh kur disa qeliza të gjirit fillojnë të rriten në mënyrë jonormale. Këto qeliza ndahen më shpejt se qelizat e shëndetshme dhe vazhdojnë të grumbullohen, duke formuar një masë. Qelizat mund të përhapen (metastazohen) në nyjet tuaja limfatike rrethuese ose në pjesë të tjera të trupit tuaj.
Kanceri i gjirit më së shpeshti fillon me qelizat në kanalet prodhuese të qumështit (karcinoma ductale invazive). Kanceri i gjirit gjithashtu mund të fillojë në indin glandular ( gjendror) të quajtur lobula (karcinoma lobulare invazive) ose në qeliza e inde të tjera brenda gjirit.
Studiuesit kanë identifikuar faktorët hormonalë, ambiental dhe stilin e jetës të cilët rrisin rrezikun për të zhvilluar kancer të gjirit. Megjithatë nuk është e qartë pse disa njerëz që nuk kanë faktorë rreziku zhvillojnë kancer, e disa të tjerë me faktorë rreziku nuk e bëjnë kurrë.
Kanceri i trashëguar i gjirit
Mjekët vlerësojnë se rreth 5 deri në 10 përqind e kancereve të gjirit lidhen me mutacionet e gjeneve të kaluara ndër breza në një familje.
Janë identifikuar një numër gjenesh të trashëguara të mutuara që mund të rrisin gjasat për kancer të gjirit. Më të njohurit janë gjeni i kancerit të gjirit 1 (BRCA1) dhe gjeni i kancerit të gjirit 2 (BRCA2), që të dy rrisin ndjeshëm rrezikun e kancerit të gjirit dhe vezoreve.
Nëse keni një histori të fortë familjare të kancerit të gjirit ose kancereve të tjera, mjeku juaj mund të rekomandojë kryerjen e një testi gjaku për të ndihmuar në identifikimin e mutacioneve specifike në BRCA ose gjene të tjera që po kalojnë nëpër familjen tuaj.
Merrni parasysh të pyesni mjekun tuaj për një referim tek një mjek gjenetist, i cili mund të rishikojë historinë tuaj shëndetësore familjare dhe gjithashtu mund të diskutojë përfitimet, rreziqet dhe kufizimet e testimit gjenetik për t’ju ndihmuar me vendimmarrjen e përbashkët.
Cilët janë faktorët e riskut?
Të qënit femër- Gratë kanë shumë më shumë gjasa se meshkujt të zhvillojnë kancer të gjirit.
Rritja e moshës- Rreziku i kancerit të gjirit rritet me kalimin e moshës.
Një histori personale patologjish të gjirit- Nëse keni pasur një biopsi të gjirit që ka gjetur karcinomë lobulare in situ (LCIS) ose hiperplazi atipike të gjirit, ju keni një rrezik në rritje të kancerit të gjirit.
Një histori personale e kancerit të gjirit- Nëse keni pasur kancer të gjirit në njërin gji, keni një rrezik në rritje të zhvillimit të kancerit në gjirin tjetër.
Një histori familjare e kancerit të gjirit – Nëse nëna, motra ose vajza juaj është diagnostikuar me kancer të gjirit, veçanërisht në moshë të re, rreziku juaj për kancer të gjirit është rritur. Megjithatë, shumica e njerëzve të diagnostikuar me kancer të gjirit nuk kanë histori familjare të sëmundjes.
Gjenet e trashëguara që rrisin rrezikun e kancerit – Disa mutacione të gjeneve që rrisin rrezikun e kancerit të gjirit mund të kalojnë nga prindërit tek fëmijët. Mutacionet më të njohura të gjeneve quhen BRCA1 dhe BRCA2. Këto gjene mund të rrisin shumë rrezikun tuaj për kancer të gjirit dhe kancere të tjera
Ekspozimi ndaj rrezatimit – Nëse keni marrë trajtime rrezatimi në gjoksin tuaj si fëmijë ose i ri, rreziku juaj për kancer të gjirit është rritur.
Obeziteti – Të qenit obez rrit rrezikun e kancerit të gjirit.
Fillimi i menstruacioneve në një moshë më të re – Fillimi i periodave para moshës 12 vjeç rrit rrezikun e kancerit të gjirit.
Fillimi i menopauzës në moshë më të madhe – Nëse keni filluar menopauzën në një moshë më të madhe, ka më shumë të ngjarë të zhvilloni kancer të gjirit.
Të kesh fëmijën e parë në moshë të madhe – Gratë që lindin fëmijën e tyre të parë pas moshës 30 vjeç mund të kenë një rrezik në rritje të kancerit të gjirit.
Duke mos qenë kurrë shtatzënë – Gratë që nuk kanë qenë kurrë shtatzënë kanë një rrezik më të madh të kancerit të gjirit sesa gratë që kanë pasur një ose më shumë shtatzëni.
Terapia hormonale në postmenopauzë- Gratë që marrin ilaçe të terapisë hormonale që kombinojnë estrogjenin dhe progesteronin për të trajtuar shenjat dhe simptomat e menopauzës kanë një rrezik në rritje të kancerit të gjirit. Rreziku i kancerit të gjirit zvogëlohet kur gratë ndalojnë marrjen e këtyre ilaçeve.
Pirja e alkoolit.
Faqja e internetit e Institutit Kombëtar të Kancerit (NCI) ka një mjet interaktiv të vlerësimit të rrezikut të kancerit të gjirit që mund t’ju ndihmojë ju dhe mjekun tuaj të kuptoni rrezikun tuaj individual të kancerit invaziv të gjirit. http://www.cancer.gov/bcrisktool/
NENSI XHAXHO
Leave Your Comment