Cfarë është fertilizimi in Vitro ?
Fertilizimi in Vitro (IVF/FIV) është një metodë teknologjike që mundëson riprodhimin e asistuar ose artificial në momentin kur shtatzënia nuk arrihet spontanisht. Përfshine marrjen e vezëve nga vezoret e femrës dhe bashkimin nën mikroskop spermatozoidët. Kjo vezë e fertilizuar quhet embrion. Embrioni pastaj mund të ruhet në ngrirje apo të transferohet ne mitër.
Varësisht nga situata që ju ndodheni me IVF mund të përdoren:
vezët e juaja dhe sperma e partnerit
vezët e juaja dhe sperma e dhuruar
vezët e dhuruara dhe sperma e partnerit
vezët e dhuruara dhe sperma e dhuruar
embrione të dhuruara
Mjeku juaj gjithashtu mund të implantojë embrionet tek një surogat apo bartës tjetër, zëvendësues të shtatënise, që do të thotë një grua e cila mban bebin tuaj gjatë shtatzënise.
Përqindja e suksesit të IVF varion. Bazuar në shoqatën amerikane për shtatzëni, jetesa e lindjeve tek gratë nen moshen 35 vjec te cilat I nenshtrohen procedures IVF eshte 41 deri ne 43 %. Përqindja ulet në 13 deri në 18 % për gratë mbi moshën 40 vjec.
Pse bëhet fertilizimi in Vitro ?
IVF ndihmon njerëzit të cilët duan të kenë femijë por që e kanë të pamundur të një shtatzëni në rrugë natyrale (spontane).
IVF eshte një procedurë invazive dhe e shtrenjtë, kështu që ciftet I nënshtrohen trajtimeve për fertilitet paraprakisht. Kjo nënkupton marrjen e ilaceve për fertilitet ose inseminimi intrauterin (futja e spermës në kanalet e mitres), procedurë e cila kryhet nga mjeku obstetër-gjinekolog i specializuar në infertilitet.
Problemet e infertilitetit për të cilat IVF është e domosdoshme janë :
Reduktim I fertilitetit tek gratë mbi moshën 40 vjec.
Reduktim I funksionit te vezoreve
Infertiliteti mashkullor, sic janë numri I ulet I spermatozoideve apo anormaliteti I formës së spermës
Infertilitet I pashpjegueshem
Ciftet mund të përdorin metodën IFV edhe kur kanë risk të lartë për ndonjë sëmundje të trashëgueshme gjenetikisht tek pasardhësi. Një laborator mjekësor mund të testojë embrionet për anomalitë gjenetike të mundshme e kështu duke bërë të mundur selektimin për transferim të embrioneve me kariotip normal.
Si bëhet përgatitja për fertilizimin in Vitro ?
Para se të fillojë procedura e IVF, gratë duhet njëherë t’I nënshtrohen disa ekzaminimeve laboratorike për të vlerësuar rezervën ovariale. Kjo përfshin marrjen e një kampioni të gjakut dhe testimi I tij për nivelet e hormonit-anti-Mullerian..
Mjeku juaj do të egzaminoj dhe traktin genital femëror. Kjo përfshin metoden me ultrasound apo echo, në të cilën përdoren vale të larta tingujsh për të krijuar një imazh traktit genital, uterus, adnekse dhe strukturat përreth.
Meshkujt duhet të bëjnë analiza për spermën e tyre. Kjo përfshin marrjen e një kampioni të spermës, të cilin laboratori do ta egzaminojë për numrin, madhësinë, si dhe formën e spermatozoidit.
Zgjedhja për të bërë IVF, në fund të fundit është një zgjedhje shumë personale.
Disa faktore qe duhen konsideruar :
Cfarë do të bëni me embrionet e pashfrytëzuara?
Sa embrione doni të transferoni? Mjeku zakonisht rekomandon transferimin e 2 embrioneve.
Si ndiheni për mundesinë e të paturit shtatzëni binjake, trinjakë apo më shumë ?
Po për pjesën emocionale dhe parapërgatitore për të marrë vezë të dhuruara, sperme, embrione apo surrogatë ?
Cilat janë shqetësimet financiare, emocionale dhe fizike të cilat lidhen me IVF?
Si kryhet procedura IVF?
Jane 5 etapa të cilat I përkasin procedurës IVF:
Stimulimi
Marrja e vezeve apo Pick-up
Inseminimi
Embrio kultura
Transferimi
Stimulimi
Një grua zakonisht prodhon një vezë gjatë cdo cikli menstrual. Megjithatë për IVF duhen më shumë se një veze . Përdorimi I dy apo më shume vezëve rrit mundësitë për të zhvilluar një embrion. Duhen përdorur medikamente të cilat ndihmojnë në rritjen e fertilitetit; që dmth rritjen e numrit te vezëve të cilat të cilat vezorja juaj i prodhon. Gjatë kësaj kohe dhe procedure mjeku juaj do të marrë analiza gjaku dhe egzaminime me ultratinguj në mënyrë të rregullt. Keëo ndihmojnë në monitorimin e gjëndjes së pacientit dhe ndihmojnë mjekun qe të kryej tërheqjen e vezëve në kohën e duhur.
Tërheqja e vezëve
Ndryshe njihet si aspirimi folikular. Është një procedurë kiurgjikale e cila bëhet nën anestezi endovenoze. Mjeku përdorë një age të hollë e të gjatë, nën drejtimin e ekografisë.Agja kryen aspirimin e vezëve dhe lëngut nga secili folikul.
Inseminimi
Partneri mashkull duhet të japë një dozë të spermës e cila do të përgatitet në laborator nga bioteknologu. Në laborator gjithashtu nën drejtimin e mikroskopit kryhet dhe procedura e bashkimit të spermatozoidit me vezën.
Egzistojnë dy teknika për këtë:
Ajo e fekondimit të lirë, ku një terren lihet veza dhe spermatozoidi I lirë gjen vezën dhe implantohet në të (kjo ngjet më fekondimin natyral në rruget genital femërore) dhe rruga e injektimit intracitoplazmik (rruga me e sigurtë dhe e përdorur sot).
Kultura e embrionit
Bioteknologu do të monitorojë vezët e fertilizuara për të siguruar që ato po zhvillohen. Gjate kësaj kohe embrionet I nënshtrohen testeve per defekte gjenetike, PGD.
Transferimi
Momentin që embrionet rriten mjaftueshëm ato mund të vendosën në miter. Kjo zakonisht bëhet pas 3 ose 4 ditësh pas fertilizimit. Vendosja e embrionit bëhet me ndihmen e një tubi të holle të quajtur kateter e cila futet deri në mitër dhe e lëshon embrionin.
Cilat janë komplikacionet dhe risqet e IVF ?
Si cdo procedurë tjetër mjekësore edhe procedura FIV ka rreziqet dhe mundësitë për komplikacionet e veta.
Këto përfshijnë:
Shtatzëni të shumëfishta, të cilat rrisin riskun për lindje të bebit nënpeshë dhe lindje të parakohshme.
Aborte (dështim të shtatzënisë)
Shtatzëni ektopike (kur veza vendoset jashtë mitrës)
Sindroma e hiperstimulimit të vezoreve (OHSS), një semundje e rrallë e cila shoqërohet me edema të gjeneralizuara e deri në pulmonare e cerebrale.
Infeksion ose dëmtim I fshikëzës së urinës (shumë e rrallë)
Cila është pikëpamja afatgjatë e kësaj procedure ?
Marrja e vendimit për të kryer një procedurë IVF ose tentimi për një shtatzëni tjetër me ndihmë të IVF, pas një procedure të parë të dështuar është një vendim shumë i komplikuar por sërish e vetmja mundësi për të pasur një pasardhës.
Problemet si ato financiare, emocionale mund t’a vështirësojnë situatën. Konsultohuni me mjekun tuaj për të marrë vendimet më të duhura dhe për t’i paraprirë problemeve të cilat mund të hasen gjatë kësaj procedure, si dhe a është kjo zgjedhja e duhur për ju dhe partnerin tuaj. Kërkoni mbështetje familjare apo shoqerore që do ju ndihmonin juve dhe partnerin tuaj gjatë kësaj procedure.
Punoi: Erda Limoni
