PMS

Sindroma premenstruale është një gjendje me ndikim në emocionet, shëndetin fizik dhe sjelljen e vajzave dhe grave gjatë ditëve të caktuara në ciklin menstrual, përgjithësisht përpara menstruacioneve.

PMS është shumë e zakonshme. Kjo sindromë prek më tepër se 90% të grave që menstruojnë.

Simptomat e PMS fillojnë 5-11 ditë përpara menstruacioneve dhe zakonisht largohen me fillimin e tyre.  Shkaku për PMS është i panjohur.  Gjithsesi, shumë studiues mendojnë se është i lidhur me ndryshimet në nivelet e hormoneve seksuale dhe serotoninës në fillim të ciklit menstrual.

Nivelet e estrogjenit dhe progesteronit bien drastikisht pas ovulimit dhe kjo shoqërohet me PMS. Simptomat që shoqërojnë PMS zakonisht largohen me fillimin e menstruacionit, periudhë në të cilën fillon rritja e niveleve hormonale.

Faktorët e riskut për sindromën premenstruale përfshijnë:

• histori depresioni ose çrregullim humori
• histori familjare për PMS
• histori familjare për depresion
• abuzimi me substanca
• stresi

Simptomat e PMS

Cikli menstrual i një gruaje zgjat mesatarisht 28 ditë.

Ovulimi, periudha gjatë së cilës veza çlirohet nga ovari, ndodh në ditën e 14 të ciklit.  Menstruacioni ose gjakrrjedhja ndodh në ditën e 28 të ciklit.  Simptomat e PMS fillojnë rreth ditës së 14 të ciklit dhe zgjasin deri në 7 ditë pas fillimit të menstruacionit.

Simptomat e PMS janë zakonisht të lehta.  Shumica e grave raportojnë për simptoma që nuk ndikojnë funksionin normal në jetën e përditshme dhe vetëm 32% e tyre raportojnë për simptoma që prishin cilësinë e jetës së tyre.

Simptomat fizike të PMS përfshijnë:

• gjinj të ndjeshëm, të dhimbshëm
• konstipacion, diarre
• fryrje abdominale
• dhimbje abdominale
• krampe
• akne
• dhimbje koke
• ndjeshmëri e shtuar për dritën apo zhurmat
• përtaci

Simptoma mendore ose emocionale të PMS përfshijnë:

• irritueshmëri
• lodhje
• ndryshime në oraret e gjumit
• ndryshime në oreks- mungesë oreksi ose nepse të shtuara
• ankth
• depresion
• mërzitje
• shpërthime emocionale
• ulje e libidos (dëshirës për marrëdhënie seksuale)

Këto simptoma mund të variojnë nga njëri muaj në tjetrin.

A ndryshon PMS me moshën?

Simptomat e PMS mund të përkeqësohen në perimenopauzë, kur hormonet seksuale kanë luhatje të mëdha.  PMS ndalon pas menopauzës.

Kur duhet të konsultoheni me doktorin tuaj?

Ne rekomandojmë të konsultoheni me doktorin tuaj kur dhimbja fizike, ndryshimet në humor dhe simptomat e tjera fillojnë të ndikojnë në përditshmërinë tuaj ose kur këto simptoma zgjasin për një kohë të gjatë.

Diagnoza bëhet kur njëra nga simptomat përsëritet vazhdimisht, është mjaftueshëm e rëndë dhe mungon në periudhën kohore midis menstruacionit dhe ovulimit.

Doktori juaj duhet të përjashtojë edhe shkaqe të tjera si:

• anemia
• endometrioza
• probleme tiroidiene
• sindroma e zorrës së irritueshme
• sindroma e lodhjes kronike
• sëmundje të indit lidhor ose reumatologjike

Doktori juaj mund të interesohet për histori depresioni ose çrregullime humori në familjen tuaj.  Sindromi i zorrës së irritueshme, hipotiroidizmi dhe shtatëzënia kanë simptoma të ngjashme me PMS.

Gjatë kohës së diagnozës mund t’ju duhet të bëni testimin e hormoneve tiroidiene për t’u siguruar që gjendra tiroide është duke funksionuar siç duhet, një test shtatëzënie dhe probabilisht një ekzaminim pelvik për të kontrolluar për probleme të tjera gjinekologjike.

Disa këshilla se si mund ti përmirësoni simptomat e PMS në shtëpi:

• krijoni një rutinë aktiviteti fizik përgjatë gjithë muajit. Ushtrimet mund t’ju ndihmojnë me simptoma si depresioni, vështirësitë në përqëndrim dhe lodhja.
• ushqehuni shëndetshëm- shmangni ushqimet  dhe pijet me kafeinë, kripë apo sheqer të paktën 2 javë përpara menstruacioneve.
• flini gjumë mjaftueshëm- flini të paktën 8 orë në ditë.  Mungesa e gjumit lidhet me depresionin dhe ankthin dhe mund të çojë në përkeqësim të simptomave të PMS.
• gjeni mënyra të shëndetshme për të përballuar stresin.
• mos konsumoni duhan- duhani i përkeqëson simptomat e PMS.

Dr. Ardi Prushi

Përgatiti: Frisiana Mirashi