Dispareunia është termi që emërton dhimbjen e vazhdueshme në zonën gjenitale ose në pjesën e legenit përgjatë kryerjes së marrëdhënieve. Dhimbja mund të jetë e fortë dhe intense. Mund të ndodhë para, gjatë, ose pas kryerjes së marrëdhënieve seksuale. Disparuenia haset më shpesh te gratë. Shkaqet e mundshme janë të shumta, por mund të trajtohet.

Çfarë e shkakton dispareuninë?

Dispareunia mund të vijë prej shkaqeve të ndryshme, duke përfshirë këtu probleme fizike ose faktorë emocionalë.

Ndër shkaktarët fizikë të dispareunisë përmendim:

1. Thatësia vaginale prej menopauzës, lindjes, gjidhënies, medikamenteve të caktuara, ose eksitimit të pamjaftueshëm para aktit.
2. Probleme me lëkurën që shkaktojnë ulçera, çarje, kruarje, ose djegie.
3. Infeksione si myku ose ato të traktit urinar.
4. Dëmtime ose trauma nga procesi i lindjes, aksidente, episiotomi, histerektomi, ose operacione kirurgjikale në zonën e legenit.
5. Vulvodynia, ose dhimbje e përqëndruar në zonën e vulvës.
6. Vaginitis, ose inflamacion i vaginës.
7. Vaginismus, ose tkurrje spontane e muskujve të murit vaginal.
8. Endometrioza
9. Cystitis (infeksioni i vezikës urinare)
10. Sëmundja inflamatore e legenit.
11. Fibroide të mitrës.
12. Sindroma e zorrës së irrituar.
13. Rrezatimi dhe kimioterapia.

Faktorë që ulin dëshirën seksuale ose ndikojnë në aftësinë për t’u eksituar mund gjithashtu të shkaktojnë dispareuni. Ndër këta faktorë përmendim:

1. Stresin, që mund të rezultojë në tkurrjen e muskujve të legenit.
2. Frikë, ndjesi faji ose turpërimi të lidhura me seksin.
3. Probleme me imazhin.
4. Barna si kontraceptivët.
5. Problemet me partnerin.
6. Gjendje shëndetësore si kanceri, artriti, diabeti, ose sëmundje të tiroides.
7. Historik i abuzimit seksual ose përdhunimit.

Cilat janë simptomat e dispareunisë?

Dhimbja prej dispareunisë varion dhe mund të ndihet:

1. Në vaginë, uretra, ose fshikëz.
2. Përgjatë penetrimit.
3. Përgjatë ose pas aktit.
4. Në zonën e legenit përgjate aktit.
5. Pas kryerjes së marrëdhënieve normale pa dhimbje.
6. Vetëm me partner ose rrethana specifike.
7. Në rastet e përdorimit të tamponit.
8. E shoqëruar me ndjesi djegieje ose kruarjeje.
9. E shoqëruar me dhimbje të ngjashme me ato menstrualet.

Cilët janë më të rrezikuar për dispareunia?

Si burrat, edhe gratë mund të përjetojnë dispareunia, megjithatë haset më shpesh në gjininë femërore. Dispareunia renditet ndër problemet më të zakonshme në gra në periudhën postmenopausale.

Rreth 75% e grave përjetojnë dhimbje përgjatë aktit të paktën një herë, duke iu referuar Kolegjit Amerikan të Obstetërve dhe Gjinekologëve. Risku është më i lartë nëse:

1. Merrni medikamente që sjellin si efekt thatësinë vaginale.
2. Keni një infeksion viral ose bakterial.
3. Gjendeni në periudhën postmenopausale.

Si diagnostikohet dyspareunia?

Teste të caktuara e ndihmojne mjekun të identifikojë dhe diagnostikojë dispareuninë. Zakonisht mjeku e nis duke krijuar një historik të plotë mjekësor dhe seksual të pacientit. Pyetje që mund të prisni janë:

1. Kur dhe ku ndjeni dhimbje?
2. Cilët partnerë ose pozicione ju shkaktojnë dhimbje?
3. A ju shkaktojnë dhimbje edhe aktivitete të tjera të përditshme?
4. A është partneri juaj i gatshëm t’ju mbështesë?
5. A jeni në dijeni të gjendjeve të tjera shëndetësore që mund të jenë duke kontribuar në dhimbjen tuaj?

Një ekzaminim i legenit është gjithashtu i zakonshëm për diagnostikimin e saktë. Përgjatë kësaj procedure, mjeku do të kontrollojë zonën e jashtme dhe të brendshme të legenit për shenja të:

1. Thatësisë.
2. Inflamacionit ose infeksionit.
3. Problemeve anatomike.
4. Lythave gjenitalë.
5. Dëmtimeve.
6. Masave anormale.
7. Endometriosis

Ekzaminimi i brendshëm (internal) bëhet me anë të një speculum, pajisje e cila përdoret edhe për të kontrolluar vaginën gjatë një Pap testi. Mjeku gjithashtu mund të përdorë një tampon pambuku për të ushtruar trysni në zona të ndryshme të vaginës, në mënyrë që të përcaktojë vendndodhjen e dhimbjes.

Mjeku mund të kërkojë kryerjen e testeve shtesë si:

1. Ultratinguj të zonës së legenit.
2. Test për kontrollin e infeksioneve.
3. Test urine.
4. Test alergjie.
5. Këshillim psikologjik për prezencen e shkaktarëve emocionalë.

Si trajtohet dispareunia?

Medikamente

Trajtimi i dispareunisë bazohet në shkaktarin e dhimbjes. Nëse dhimbja vjen si pasojë e një infeksioni ose shkaktarëve të tjerë fizikë, mjeku mund të zgjedhë ta trajtojë atë me:

1. Antibiotikë
2. Antifungalë
3. Kortikosteroidë topikalë ose të injektueshëm.

Nëse barna të caktuara janë duke ju sjelle thatësi vaginale, mjeku mund të vendosë për ndryshimin e recetës. Medimakente alternative mund gjithashtu të ndihmojnë në rikthimin e lubrikimit natyral dhe reduktimin e dhimbjes.

Nivelet e ulta të estrogjenit mund të shkaktojnë dispareuni në disa gra. Tableta, kremra, ose një unazë fleksible, mund të bëjnë të mundur clirimin e një doze të rregullt estrogjeni në vaginë.

Trajtimi në shtëpi

Trajtimet e mëposhtme mund të ndihmojnë në reduktimin e simptomave të dispareunisë:

1. Përdorimi i lubrifikantëve që treten në ujë.
2. Kryerja e marrëdhënieve kur ju dhe partneri juaj ndiheni gati.
3. Komunikimi i hapur me partnerin në lidhje me dhimbjen e përjetuar.
4. Shkarkimi i fshikëzës para kryerjes së marrëdhënieve.
5. Dushi para kryerjes së marrëdhënieve
6. Aplikimi i akullit në vulva për të qetësuar djegien pas seksit.

Terapitë alternative

Mjeku mund t’ju rekomandojë terapinë, ku përfshihen terapia e desensitizimit ose terapia e seksit. Në terapinë e desensitizimit, do të mësoni rreth teknikave të relaksimit të vaginës, si ushtrimet e Kegelit, të cilat reduktojnë dhimbjen.

Në terapinë e seksit, do të mësoni sesi të rivendosni intimitetin dhe të përmirësoni komunikimin me partnerin tuaj.

Parandalimi i dispareunisë

Në fakt, nuk ka asnjë parandalim specific i dispareunisë. Megjithatë, hapat e mëposhtëm mund të ndihmojnë në zvogëlimin e rrezikut për dhimbje përgjatë aktit:

1. Pas lindjes, pritja e të paktën gjashtë javëve para rifillimit të aktivitetit seksual.
2. Përdorimi i lubrifikantëve të tretshëm në ujë në rastet kur thatësia vaginale paraqitet si problem.
3. Higjiena
4. Mosshmangia e kontrolleve mjekësore rutinë.
5. Parandalimi i sëmundjeve seksualisht të transmetueshme me anë të përdorimit të prezervativëve ose barrierave të tjera.
6. Inkurajimi i lubrifikimit vaginal natyral me anë të kohës së mjaftueshme të stimulimit para kryerjes së aktit.

Dr. Ardi Prushi

Përshtati: Ajna Gjyla