Lindja cezariane ( C- section) është një procedurë kirurgjikale që përdoret për të lindur një fëmijë përmes incizioneve  (prerjeve) në bark dhe mitër. Ajo  mund të planifikohet para kohe nëse zhvilloni ndërlikime të shtatëzënësisë ose në rastet që keni pasur një lindje cezariane  të mëparshme dhe nuk po konsideroni një lindje vaginale. Sidoqoftë, shpesh, nevoja për këtë ndërhyrje  nuk bëhet e dukshme derisa të fillojë lindja.

Nëse jeni shtatzënë, të dini se çfarë të prisni gjatë një lindjeje cezariane – si gjatë procedurës ashtu edhe më pas – mund t’ju ndihmojë të përgatiteni.

Pse kryhet ky operacion?

Ndonjëherë një  është më i sigurt për ju ose foshnjën tuaj sesa një lindje vaginale. Mjeku juaj mund të rekomandojë një lindje cezariane nëse:

• Procesi i lindjes tuaj nuk po përparon. Kjo është një nga arsyet më të zakonshme për lindje cezariane. Shkak për këtë mund të jetë qafa e mitrës e cila nuk hapet mjaftueshëm, megjithë tkurrjet e forta vazhdojnë për disa orë.
• Foshnja juaj është në ankth. Nëse mjeku juaj shqetësohet për ndryshimet në rrahjet e zemrës së foshnjës tuaj, një lindje cezariane mund të jetë opsioni më i mirë.
• Foshnja ose foshnjat tuaja janë në një pozicion anormal. Lindja cezariane mund të jetë mënyra më e sigurt për të lindur foshnjën nëse këmbët ose vithet e tij ose të saj hyjnë së pari në kanalin e lindjes ose nëse foshnja është e vendosur anash ose në shpatull .
• Në shtatëzani të shumëfishta. Kjo procedurë mund të jetë e nevojshme nëse mbani binjakë dhe fetusi i parë është në pozicion jo normal, ose në shtatëzani multiple.
• Ka një problem me placentën tuaj. Nëse placenta mbulon hapjen e qafës së mitrës (placenta previa), rekomandohet një lindje cezariane .
• Kordoni umbilikal i prolapsuar. Lindja cezariane mund të rekomandohet nëse një lak i kordonit umbilical ( kërthizës) rreshqet në qafën e mitres përara foshnjës tuaj.
• Ju keni një shqetësim shëndetësor. Procedura mund të rekomandohet nëse keni një problem të rëndë shëndetësor, siç janë patologjitë e zemrës ose trurit. Ajo rekomandohet gjithashtu nëse keni një infeksion aktiv të herpesit gjenital në kohën e lindjes.
• Pengesa mekanike. Ju mund të keni nevojë për një lindje cezariane në qoftë se keni një frakturë të legenit të zhvendosur rëndë ose fëmija juaj ka një gjendje që mund të shkaktojë që koka të jetë jashtëzakonisht e madhe (hidrocefalusi i rëndë).
• Ju keni pasur një lindje cezariane të mëparshme. Në disa raste, ofruesi juaj i kujdesit shëndetësor mund të rekomandojë përsëritjen e saj.

Disa gra kërkojnë lindje cezariane me foshnjat e tyre të para – për të shmangur  ndërlikimet e mundshme të lindjes vaginale ose për të përfituar nga komoditeti i një lindjeje të planifikuar. Sidoqoftë, kjo nuk rekomandohet nëse planifikoni të keni disa fëmijë. Gratë që kanë bërë disa procedura të tilla janë në rrezik për probleme të placentës, si dhe gjakderdhje të rëndë, e cila mund të kërkojë heqjen kirurgjikale të mitrës (hysterectomy). Nëse po mendoni për një lindje cezariane të planifikuar për lindjen tuaj të parë, punoni me mjekun tuaj obsteter për të marrë vendimin më të mirë për ju dhe foshnjën tuaj.

Rreziqet që mbart

Rreziqet për fëmijën tuaj përfshijnë:

• Probleme me frymëmarrjen. Bebet e lindura me lindje cezariane të planifikuar kanë më shumë të ngjarë të zhvillojnë takipne kalimtare – një problem i frymëmarrjes me frymëmarrje anormalisht i shpejtë gjatë ditëve të para pas lindjes.
• Lëndim kirurgjikal. Megjithëse të rralla, këputjet aksidentale të lëkurës së foshnjës mund të ndodhin gjatë operacionit.

Rreziqet për ju përfshijnë juve:

• Infeksioni. Pas një lindje cezariane, ju mund të jeni në rrezik të krijoni një infeksion të shtresës së brendshme të mitrës (endometrit).
• Hemorragji pas lindjes. Lindja cezariane mund të shkaktojë gjakderdhje të rëndë gjatë dhe pas lindjes.
• Reagimet ndaj anestezisë. Reagimet anësore ndaj çdo lloj anestezie janë të mundshme.
• Mpiksjet e gjakut. Një lindje cezariane mund të rrisë rrezikun e zhvillimit të një mpiksje gjaku brenda një vene të thellë, veçanërisht në këmbë ose organe pelvike (trombozë e venave të thella). Nëse një mpiksje gjaku udhëton në mushkëritë tuaja dhe bllokon rrjedhën e gjakut (embolia pulmonare), dëmtimi mund të jetë kërcënues për jetën.
• Infeksioni i plagës.
• Lëndim kirurgjikal. Megjithëse të rralla, dëmtimet kirurgjikale të fshikëzës ose zorrës mund të ndodhin. Mund të jetë i nevojshëm një operacion shtesë.
• Rritja e rreziqeve gjatë shtatëzënësive të ardhshme. Ju mund të përballeni me një rrezik më të lartë të komplikimeve potencialisht serioze në një shtatzëni të mëvonshme sesa do të ishit pas një lindjeje vaginale. Sa më shumë lindje cezariane të keni kryer, aq më të larta janë rreziqet e placentës previa dhe një gjendje në të cilën placenta bashkohet jonormalisht me murin e mitrës (placenta accreta).

Përgatitja paraprake

Nëse keni planifikuar lindje cezariane , mjeku  mund të sugjerojë të flisni me mjekun anestezist për ndonjë gjendje të mundshme shëndetësore  që do të rrisë rrezikun e komplikimeve të anestezisë.

Mjeku gjithashtu mund të rekomandojë kryerjen e testeve të  gjakut  që japin informacion në lidhje me llojin tuaj të gjakut dhe nivelin tuaj të hemoglobinës, përbërësi kryesor i qelizave të kuqe të gjakut. Këto detaje do të jenë të dobishme për ekipin tuaj të kujdesit shëndetësor në  rast që do të keni nevojë për një transfuzion gjaku gjatë lindjes.

Edhe nëse jeni duke planifikuar një lindje vaginale, është e rëndësishme të përgatiteni për të papriturat. Diskutoni mbi mundësinë e një lindje cezariane me mjekun shumë përpara datës tuaj. Bëni pyetje, ndani shqetësimet tuaja dhe rishikoni rrethanat që mund ta bëjnë një lindje cezariane  opsionin më të mirë.

Pas procedurës, do t’ju duhet kohë për të pushuar dhe shëruar. Konsideroni të kërkoni ndihmë familjarëve para kohe për javët pas lindjes së foshnjës tuaj.

Cfarë duhet të prisni?

Para procedurës :

Ndonëse procesi mund të variojë, në bazë të arsyes pse po bëhet procedura, shumica e lndjeve cezariane përfshijnë këto hapa:

• Në shtëpi. Mjeku mund t’ju kërkojë të bëni dush me një sapun antiseptik një natë më parë dhe në mëngjesin e lindjes. Mos i depiloni qimet publike brenda 24 orëve nga ndërhyrja. Kjo mund të rrisë rrezikun e një infeksioni . Nëseështë e nevojshme, ato do të shkurtohen nga stafi kirurgjikal pak para operacionit.
• Në spital. Barku juaj do të pastrohet. Një tub (kateter) ka të ngjarë të vendoset në fshikëzën tuaj për të mbledhur urinën. Linjat intravenoze (IV) do të vendosen në një venë në dorën ose krahun tuaj për të siguruar lëngjet dhe medikamentet e duhura.
• Anestezia. Shumica e këtyre ndërhyrjeve bëhen nën anestezi rajonale, e cila mpinë vetëm pjesën e poshtme të trupit tuaj – duke ju lejuar të qëndroni zgjuar gjatë procedurës. Zgjedhjet e zakonshme përfshijnë një bllok spinal dhe një bllok epidural. Në rast urgjence, nganjëherë nevojitet anestezi e përgjithshme. Me anestezi të përgjithshme, nuk do të jeni në gjendje të shihni, ndjeni ose dëgjoni ndonjë gjë gjatë lindjes.

Pas procedurës

Pas një lindje cezariane, ju me siguri do të qëndroni në spital për disa ditë. Mjeku  do të diskutojë me ju mundësitë e barnave që ju lehtesojnë dimbjen.

Sapo efektet e anestezisë tuaj të fillojnë të zbehen, do të inkurajoheni të pini shumë lëngje dhe të ecni. Kjo ndihmon në parandalimin e kapsllëkut dhe trombozës së venave të thella. Ekipi  shëndetësor do të monitorojë plagën operatore për shenja të infeksionit. Nëse keni pasur një kateter të fshikëzës, ka të ngjarë të hiqet sa më shpejt që të jetë e mundur.

Ju do të jeni në gjendje të filloni të ushqeni me gji sa më shpejt që të ndiheni gati. Pyesni infermieren tuaj ose një këshilltar të laktacionit për t’ju mësuar se si të pozicionoheni dhe të mbështesni fëmijën tuaj në mënyrë që të jeni rehat. Ekipi  shëndetësor do të zgjedhë ilaçe për dhimbjen tuaj post-kirurgjikale duke pasur parasysh gjidhënien.

Para se të dilni nga spitali, pyesni për çdo kujdes parandalues që mund t’ju nevojitet. Sigurimi i vaksinave  mund të ndihmojë në mbrojtjen e shëndetit tuaj dhe shëndetin e foshnjës tuaj.

Kur të shkoni në shtëpi

Gjatë procesit të rikuperimit , diskomforti dhe lodhja janë të zakonshme. Për të përshpejtuar shërimin:

• Merre lehtë. Pusho kur është e mundur. Mundohuni të mbani gjithçka që ju dhe fëmija juaj mund të keni nevojë sa më afër. Gjatë javëve të para, shmangni ngritjen e ndonjë gjëje më të rëndë se foshnja juaj.
• Kërkoni qetësues të dhimbjes. Për të qetësuar dhimbjen e prerjes, mjeku mund të rekomandojë një jastëk ngrohje, ibuprofen (Advil, Motrin, të tjerë), acetaminofen (paracetamol) ose ilaçe të tjera për të lehtësuar dhimbjen. Shumica e këtyre ilaçeve janë të sigurta për gratë që ushqejnë me gji.
• Shmangni seksin. Për të parandaluar infeksionin, shmangni seksin për gjashtë javë pas ndërhyrjes.

Gjithashtu konsideroni të mos ngasni makinën derisa të jeni në gjendje të përdorni me lehtësi frenat pa ndihmën e ilaçeve të dhimbjes. Kjo mund të zgjasë një deri në dy javë.

Kontrolloni plagën për shenja të infeksionit. Kushtojini vëmendje çdo shenje ose simptome që përjetoni. Kontaktoni mjekun nëse:

• Prerja juaj është e kuqe, e enjtur ose rrjedh
• Keni ethe
• Keni gjakderdhje të rëndë
• Keni dhimbje të përkeqësuar

Nëse përjetoni ndryshime të rënda të humorit, humbje të oreksit, lodhje të madhe menjëherë pas lindjes, mund të keni depresion pas lindjes. Kontaktoni mjekun nëse mendoni se mund të jeni në depresion, veçanërisht nëse shenjat dhe simptomat tuaja nuk zbehen  , keni probleme në kujdesin për foshnjën tuaj ose në kryerjen e detyrave të përditshme, ose keni mendime për të dëmtuar veten ose foshnjën tuaj.

Kolegji Amerikan i Obstetërve dhe Gjinekologëve rekomandon që kujdesi pas lindjes të jetë një proces i vazhdueshëm sesa vetëm një vizitë e vetme pas lindjes. Kontaktoni mjekun brenda tre javëve të para pas lindjes. Brenda 12 javësh pas lindjes, vizitoni mjekun tuaj për një vlerësim gjithëpërfshirës pas lindjes. Gjatë këtij takimi, ai do të kontrollojë gjendjen shpirtërore dhe mirëqenien tuaj emocionale, do të diskutojë kontracepsionin dhe distancën e lindjeve, do të rishikojë informacionin në lidhje me kujdesin dhe ushqimin e foshnjave, do të flasë për zakonet tuaja të gjumit dhe çështjet që lidhen me lodhjen dhe do të bëjë një provim fizik. Kjo mund të përfshijë një kontroll të barkut, vaginës, qafës së mitrës dhe mitrës për tu siguruar që jeni duke u shëruar mirë. Në disa raste, ju mund të bëni kontrollin më herët në mënyrë që mjeku të mund të ekzaminojë prerjen tuaj . Përdorni këtë vizitë për të bërë pyetje në lidhje me shërimin dhe kujdesin për foshnjën tuaj.

Dr. Ardi Prushi

Përshtati: Nensi Xhaxho